Ki sa ki sik la sirkadyèn
Kontan
Se kò imen an réglementées pa yon revèy entèn byolojik nan aktivite jou-a-jou li yo, menm jan se ka a ak manje fwa ak reveye ak dòmi fwa. Pwosesis sa a rele sik sirkadyèn oswa rit sirkadyèn, ki gen yon gwo enfliyans sou dijesyon, renouvèlman selil ak kontwòl tanperati kò.
Chak moun gen pwòp revèy entèn yo ak Se poutèt sa èt imen yo te klase nan moun maten, ki moun ki reveye byen bonè epi leve byen bonè, moun yo apremidi, ki moun ki yo reveye anreta epi ale nan kabann an reta, ak entèmedyè yo.
Fizyoloji nan sik imen an sirkadyèn
Rit sirkadyèn nan reprezante peryòd 24 èdtan nan ki aktivite sik sikolojik moun nan fini ak nan ki dòmi ak apeti yo kontwole. Peryòd nan dòmi dire apeprè 8 èdtan ak peryòd la reveye dire apeprè 16 èdtan.
Pandan jounen an, sitou akòz enfliyans nan limyè, kortisol pwodui, ki se lage nan glann adrenal ak òmòn sa a se jeneralman ba nan mitan lannwit pandan dòmi ak ogmante nan maten an byen bonè, ogmante vijilans pandan jounen an. Hormonemòn sa a ka ogmante tou pandan peryòd estrès oswa pi wo nan kondisyon kwonik, sa ki ka konpwomèt fonksyone apwopriye sik sik la. Gade pou kisa òmòn kortisol la ye.
Lè solèy kouche, pwodiksyon an nan kortisol diminye ak ogmante pwodiksyon an nan Melatonin, ki ede pwovoke dòmi, sispann yo dwe pwodwi nan maten an. Pou rezon sa a, gen kèk moun ki gen difikilte pou dòmi, souvan pran Melatonin nan lè solèy kouche, ede pwovoke dòmi.
Maladi nan rit sirkadyèn
Ka sik la sirkadyèn chanje nan kèk sitiyasyon, sa ki ka lakòz twoub dòmi ak lakòz sentòm tankou dòmi twòp pandan jounen an ak lensomni nan mitan lannwit, oswa menm lakòz pwoblèm sante ki pi grav. Konnen ki maladi sik sikadyen an.